Kinh nghiệm phỏng vấn xin việc

Lúc tôi viết blog này chính là thời điểm cực thịnh của một loại mô hình phần mềm phục vụ quản lý phân phối sản phẩm mà công ty tôi đang làm nói riêng và thị trường CNTT Việt Nam nói chung. Dự án đổ về liên tục, không chỉ công ty tôi mà các công ty ngoài đều đang ráo riết tuyển nhân lực về CNTT. Team của tôi đang làm, chuyên về mảng database, cũng đang trong tình trạng thiếu và cần tuyển thêm người. Trong thời gian rảnh rỗi, tôi thường đăng thông tin tuyển dụng lên Wall Facebook của nhà mình, và cũng có nhiều người apply, nộp CV xin vào phỏng vấn.

Tôi có một cô bạn thân học chung Đại học, sau khi làm được ở công ty HP* khoảng tầm 2 năm thì nghỉ làm, do project cô đảm nhiệm fail và một phần là cũng chán môi trường làm việc hay đại loại là như vậy. Ý tưởng làm chung với cô bạn thân thật không tồi, nên tôi cố gắng hết sức có thể để giúp cô được tuyển vào công ty. Với CV khá đẹp và ấn tượng, cùng với gần 2 năm kinh nghiệm, cộng thêm 1 tí PR của tôi nên cô không cần phải qua bài Test như các ứng viên bình thường, mà vào thẳng vòng phỏng vấn luôn. Đậu thì chắc chắn sẽ đậu, nhưng điều tôi lo mức lương và loại hợp đồng là gì để cô có thể chấp nhận vào làm cho công ty thôi. Cho nên, tôi rất hay nhắc nhở cô ôn luyện, đặc biệt kiến thức về OOP, 1 ít về tối ưu CSDL, và nắm mô hình cũng như công nghệ mà cô đã áp dụng vào project khi còn làm bên công ty cũ.

Tuy nhiên, do thiếu kinh nghiệm phỏng vấn (đây là lần đầu tiên cô đi phỏng vấn tại 1 công ty), nên thái độ khi phỏng vấn của cô thật sự rất rất thiếu tự tin, tôi đúc kết được là thông qua lời kể của cô cũng như của sếp tôi khi phỏng vấn cô ấy. Phần câu hỏi về kiến thức nền tảng cô trả lời rất tốt (có thể nói là trúng tủ vài câu), còn phần về công nghệ cô đã áp dụng cho project khi còn làm cho công ty cũ thì không được tốt cho lắm, nhưng cũng không thể nói là tệ. Tuy nhiên, cái mất điểm lớn nhất của cô trước các nhà tuyển dụng là thái độ thiếu tự tin, ngồi phòng máy lạnh mà mồ hôi ướt đẫm, rất ít khi cười, hỏi đến đâu, trả lời đến đó rồi thôi, không diễn giải hay giải thích gì nhiều thêm ra. Đặc biệt, đến phần cuối hỏi về mức lương mong muốn, cô đã trả lời một cách mà các nhà tuyển dụng không mong đợi "Em không biết". Qua cách trả lời đó, rõ ràng là cô đã cho các nhà tuyển dụng thấy cô không có chút tự tin về bản thân hay năng lực của mình. Đến nỗi sếp tôi phải thót lên rằng "Hình như em không có chuẩn bị gì cho buổi phỏng vấn ngày hôm nay thì phải. Nếu có thì em đã cân đo đong đếm khả năng của mình để quy ra mức lương cụ thể rồi". Thật tiếc.

Vài ngày sau, tôi có đọc được một bài viết theo tôi khá hay và chính xác khi đi phỏng vấn xin việc. Và nếu tôi đọc được bài này sớm hơn và share cho cô bạn tôi đọc trước khi đi phỏng vấn, thì có lẽ tình hình có thể khá hơn một chút.

Kinh nghiệm đúc kết thứ 1 là: khi còn là sinh viên, đặc biệt là sinh viên năm cuối, hãy tìm kiếm cho mình cơ hội để được đi phỏng vấn, càng nhiều càng tốt. Tôi khá tâm đắc nên phải nhắc lại rằng, càng nhiều càng tốt. Vì lúc đó, mình chẳng mất gì cả, có chăng là mất thời gian thôi. Nhưng đổi lại là một bụng kinh nghiệm rất rất đáng quý. Mỗi lần phỏng vấn là mỗi lần được rà soát lại toàn bộ kiến thức của mình, cũng như tăng cường khả năng giao tiếp với nhà tuyển dụng. Sau các buổi phỏng vấn, các nhà tuyển dụng sẽ cho ta những lời khuyên quý giá vì đó là lời khuyên dành riêng cho mỗi chúng ta, chứ không có chung chung như các buổi hội thảo bày cách trả lời phỏng vấn một cách chung chung.

Kinh nghiệm thứ 2 là về cách trình bày CV. Theo tôi thì CV của cô bạn tôi khá ấn tượng, súc tích và ngắn gọn trong 1 trang A4. Tôi đã cầm 2 CV của 2 ứng viên khác, viết bằng tiếng Anh, dài hơn 2 trang A4. Tôi nghĩ là các bạn đã khá vất vả để tìm những template CV đẹp, đúng chuẩn (theo cảm nhận của các bạn), chỉnh sửa từng câu chữ tiếng Anh cho đúng kiểu Formal. Nhưng có một điều mà dường như các bạn quên hẳn đi mất, đó là tìm hiểu thật kĩ nhu cầu tuyển dụng tại vị trí mà bạn muốn apply vào. Cụ thể, vị trí tôi đăng tuyển thiên về lập trình web Java, database thì sử dụng Oracle là chính. Vậy mà tôi phải mất khá lâu (tôi phóng đại tí thôi chứ mất khoảng chừng 5s - vậy là lâu rồi) để tìm kiếm xem có chỗ nào nhắc về Java, oracle, hay database hay không, ngoài những kinh nghiệm (chủ yếu là làm các project nhỏ khi còn là sinh viên) về .NET, C#, MSSQL. Tôi không nói đó là sai, tôi chỉ nghĩ nó chưa đánh đúng vào tâm lý, vào các nhu cầu thực sự của nhà tuyển dụng. Nếu bạn chỉ biết C# hay MSSQL, bạn có thể nhắc nhiều hơn về OOP hay cách tối ưu câu truy vấn, viết báo cáo, kinh nghiệm thiết kế DB, ít ra phải như vậy. Cho nên, đừng photo nhiều CV để đi rãi khắp các công ty tuyển dụng. Nếu bạn thật sự muốn CV mình ấn tượng giữa 1 chồng CV của các ứng viên khác, hãy tìm hiểu thật kĩ nhu cầu thực sự của nhà tuyển dụng. Viết ra bạn có những tố chất gì để đáp ứng nhu cầu đó, viết rõ ra, đập ngay và luôn vào mắt họ, và họ sẽ chú ý đến bạn nhiều hơn.